Jemy za dużo, a jednocześnie za mało się ruszamy. W połączeniu z powszechną dostępnością wysokoprzetworzonego jedzenia jest to prosta recepta na zachorowanie na otyłość. Wśród wielu różnych czynników wpływających na epidemię tej choroby, która panuje obecnie w krajach średnio i wysoko rozwiniętych, warto wyróżnić uzależniające działanie cukru. Nie można zaprzeczyć temu, że jedzenie jest używką. Jednocześnie organizm potrzebuje go do funkcjonowania tak samo, jak powietrza i wody. Dlaczego słodycze w diecie są szkodliwe i jak działa mechanizm uzależniający? Jak zachować zdrowy balans w przygotowywaniu posiłków, aby nie zwariować?
Jak działa uzależnienie od cukru?
Uzależnienie to według Światowej Organizacji Zdrowia stan fizyczny i psychiczny, który wynika z interakcji między żywym organizmem a substancją chemiczną. Jego charakterystyką jest konieczność przyjmowania tej substancji w sposób ciągły lub okresowy. Celem tego działania jest doświadczanie przyjemnego wpływu na psychikę lub unikanie objawów, które towarzyszą brakowi dostępu do substancji.
Za powstawanie uzależnienia od cukru odpowiedzialna jest przede wszystkim dopamina. To neuroprzekaźnik, który działa na część mózgu odpowiedzialną za odczuwanie nagrodzenia. Wchłanianie cukru do krwiobiegu wpływa na wzrost stężenia dopaminy. Takie samo działanie ma też odczuwanie przyjemnego smaku. Takie działanie systemu nerwowego wzmacnia instynktowne zachowania i stanowi źródło motywacji do dalszego poszukiwania słodkiego jedzenia.
Poza tym wiele osób wykorzystuje słodycze jako narzędzie rozładowywania stresu. Taki mechanizm kształtowany jest już w dzieciństwie, gdy pożywienie jest otrzymywane w sytuacjach niezwiązanych z głodem. Słodycze są często alternatywą dla kary. Wówczas w umyśle kreowane jest przekonanie, które utożsamia cukier z nagrodą i czymś przyjemnym. Jest to prosta droga do zaspokajania potrzeb emocjonalnych w niezdrowy i niekonstruktywny sposób.
Uzależnienie od słodyczy – po czym je poznać?
Uzależnienie od cukru jest dziś powszechne. Występuje na szeroką skalę, jednak nadal niektóre osoby nie potrafią rozpoznać tego problemu. Jakie symptomy powinny być alarmujące i sugerować konieczność sięgnięcia po pomoc?
- Nieustanne podjadanie słodyczy, które systematycznie staje się coraz bardziej intensywne.
- Odczuwanie głodu nawet po posiłku, które jest związane z wahaniami poziomu glukozy spowodowanymi nieustannym spożywaniem produktów zawierających dużą ilość cukrów prostych.
- Brak kontroli nad jedzeniem niezdrowej żywności.
- Kompulsywne jedzenie zbyt dużej ilości słodyczy naraz.
- Ukrywanie ilości kupowanych słodyczy i jedzenie ich w tajemnicy.
Negatywny wpływ nadmiaru cukru na organizm
Podstawowym problemem związanym z uzależnieniem od cukru jest nadwaga i otyłość. Objadanie się łakociami bardzo szybko prowadzi do przyrostu wagi ciała w wyniku dodatniego bilansu kalorycznego. Nadmiarowe kilogramy zwiększają ryzyko rozwoju nadciśnienia, zachorowania na schorzenia układu sercowo-naczyniowego i na cukrzycę. Są też poważnym obciążeniem dla stawów.
Produkty wysokoprzetworzone i bogate w cukier mają niewiele wartości odżywczych. Ich nadmiar często jest jednoznaczny z brakiem pełnowartościowych posiłków. Ciało otrzymuje w efekcie ogromną ilość kalorii, ale nie ma składników, które zapewniłyby mu możliwość prawidłowego funkcjonowania. Stanowi to częstą przyczynę spadków odporności i zaburzeń w zakresie funkcjonowania układu odpornościowego.
Klasyczne schorzenia związane z uzależnieniem od słodyczy to insulinooporność i cukrzyca typu 2. Wysoki poziom glukozy stymuluje produkcję insuliny. Jest to duże obciążenie dla trzustki. Sama insulinooporność i cukrzyca mogą być przyczyną kształtowania się dalszych problemów zdrowotnych. Warto wspomnieć też o tym, że osoby chorujące na otyłość mają skłonność do trądziku i częściej zmagają się z próchnicą. Cukier jest doskonałą pożywką dla bakterii znajdujących się w płytce nazębnej.
Jak zmniejszyć apetyt na słodycze?
Aby ułatwić sobie walkę z uzależnieniem od słodyczy, warto wprowadzić pewne zmiany do swojego życia. Podstawą powinno być włączenie do jadłospisu jak największej ilości zdrowych posiłków. Jeśli ciało będzie regularnie otrzymywać niezbędne substancje odżywcze, zdecydowanie łatwiejsze będzie unormowanie nadmiernego apetytu. Poza tym bardzo duże znaczenie ma sen. Walka z uzależnieniem od cukru powinna iść w parze z dobrym wyposażeniem sypialni, w szczególności w materac (np. ze sklepu abcsnu.pl), i wprowadzeniem do rutyny zdrowych nawyków sypialnianych. Wbrew pozorom są to kwestie ściśle ze sobą związane. Niedostateczna ilość snu zaburza poziom leptyny i greliny, czyli hormonów odpowiedzialnych za odczuwanie głodu i sytości.
Nie warto wprowadzać od razu zbyt drastycznych zmian. Całkowite wykluczenie słodyczy ma małą szansę powodzenia. Zdecydowanie lepsze perspektywy wiążą się z robieniem tego stopniowo. Zjedzenie codziennie małego batonika zamiast tabliczki czekolady i paczki ciastek, już jest dużym sukcesem! Niektóre osoby cenią sobie także stosowanie zamienników cukru, które oferują podobny smak, ale nie wpływają na wahania poziomu glukozy we krwi.
Nie należy bagatelizować problemów związanych z uzależnieniem od słodyczy. Po dostrzeżeniu kłopotu warto skorzystać z pomocy lekarza, dietetyka i psychologa, która jest dostępna w praktycznie każdym mieście w Polsce – w szczególności w dużych miejscowościach takich, jak Bydgoszcz. Podjęcie leczenia i zmiana nawyków żywieniowych na zdrowsze, może znacznie podnieść komfort codziennego życia.
Przeczytaj też: Jak wybrać odpowiedni materac i jego twardość
